Əsrlərin sınağından çıxmış mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi özündə yaşadan Novruz insanlar arasında birliyin və mehribanlığın möhkəmləndirilməsi, onların bir-birinə mərhəmət və diqqət göstərməsi kimi sağlam bir təməl yaratmışdır. Novruz bayramı sağlamlığın, firavanlığın başlanğıcıdır. Təkcə onu keçirən türk xalqlarının deyil, ümumilikdə bəşəriyyətin mənəvi dəyəri hesab edilən Novruz bayramı Azərbaycanla yanaşı bütün Şərqdə qeyd olunur. 23 fevral 2010-cu ildə BMT Baş Assambleyasının 64-cü sessiyasının iclasında martın 21-i “Beynəlxalq Novruz Günü” elan edilmişdir.
Azərbaycan mədəniyyətinin tarixində daha bir mühüm hadisə Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın böyük səyi nəticəsində Novruz bayramının UNESCO tərəfindən Qeyri-Maddi Mədəni İrsin Reprezentativ siyahısına daxil edilməsidir. 28 sentyabr – 2 oktyabr 2009-cu ildə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Abu-Dabi şəhərində keçirilmiş UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Hökümətlərarası Komitəsinin 4-cü Sessiyası çərçivəsində qəbul edilmiş qərara əsasən, Novruz çoxmillətli nominasiya kimi UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrsin Reprezentativ siyahısına salınıb.
Azərbaycanın beynəlxalq təşəbbüslərini dəstəkləyən ölkələrin sayı gündən-günə artır. 28 noyabr-2 dekabr 2016-cı il tarixlərində Efiopiyanın Əddis-Əbəbə şəhərində keçirilmiş UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin 11-ci sessiyasında İraq, Qazaxıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Əfqanıstan da Novruz bayramı nominasiyasına qoşulub.
Novruz yeni gün deməkdir. O, insanlara sevinc verən, onları həyata, yaşamağa ruhlandıran bir bayramdır. Evlərdə, həyətlərdə təmizlik, abadlıq işləri aparılır. Novruzda səməni qoyulur, yumurta boyanır, şam yandırılır, bayram şirniyyatları bişirilir, Novruz xonçaları bəzənir. Müxtəlif tamaşalar, mərasimlər təşkil olunur. İnsanlar özünə ərzaq toplayan, şən zarafatları ilə hamını güldürən Kosa ilə Keçəlin oyunlarına tamaşa edir, şənlənir, pəhləvanların, kəndirbazların oyunlarına baxıb heyrətlənir. El aşıqları, müğənnilər gözəl nəğmələri ilə könülləri oxşayır, kənd yerlərində at yarışları – çovkan oyunu keçirilir.
Bu günlərdə
küsülülər barışır, qonşular biri-birinə bayram aşından pay göndərir, nişanlı qızlara, təzə toylu gəlinlərə bayram payı gətirilir.
Bu qədim el bayramı ilə bağlı şifahi xalq ədəbiyyatında olduğu kimi, müasir incəsənətimizdə də gözəl nümunələr vardır. Üzeyir Hacıbəyov, Fikrət Əmirov, Oqtay Zülfüqarov, Rəhilə Həsənova kimi görkəmli bəstəkarlarımız Novruz bayramına musiqilər, mahnılar həsr etmişlər. Bundan başqa Novruz haqqında “Novruzun çələngi” və “Ocaq” kimi Azərbaycan filmləri də çəkilmişdir.
Novruz bayramlarımızın tacıdır. Yaşıl işığı hər evə, hər ürəyə düşür. Arzularımızı, diləklərimizi rəngdən- rəngə boyayır. Ömrünüz işıqlı, iliniz uğurlu, süfrəniz bərəkətli
olsun, əziz xalqım. Novruz bayramınız mübarək olsun!
Elxan Yaqubov
Bioloji Təbabət Klinikasının rəhbəri